Trở thành công chức, cống hiến cho sự phát triển của đất nước và có một công việc ổn định là mục tiêu sự nghiệp của rất nhiều bạn trẻ. Tuy nhiên, giữa vô vàn lựa chọn, câu hỏi lớn nhất khiến không ít học sinh, sinh viên băn khoăn là: muốn làm công chức nhà nước học ngành gì để có lợi thế và cơ hội trúng tuyển cao nhất?
Đây không chỉ là việc chọn một ngành học, mà còn là bước đầu tiên định hình cả một chặng đường sự nghiệp quan trọng. Hiểu được nỗi trăn trở đó, đội ngũ chuyên gia hướng nghiệp của Dtec đã tổng hợp và phân tích chi tiết, mang đến cho bạn một tấm bản đồ toàn diện, giúp bạn tự tin lựa chọn và chuẩn bị tốt nhất cho con đường trở thành một công chức trong tương lai.
Hiểu Đúng Về Công Chức Nhà Nước Và Môi Trường Làm Việc
Trước khi đi sâu vào việc chọn ngành, chúng ta cần có một cái nhìn chính xác về “công chức” và môi trường làm việc đặc thù này.
Công chức là ai? Khác gì với viên chức?
Đây là hai khái niệm rất dễ gây nhầm lẫn. Theo Luật Cán bộ, Công chức và Luật Viên chức, bạn có thể hiểu đơn giản như sau:
- Công chức: Là công dân Việt Nam, được tuyển dụng, bổ nhiệm vào ngạch, chức vụ, chức danh tương ứng với vị trí việc làm trong các cơ quan của Đảng Cộng sản Việt Nam, Nhà nước, tổ chức chính trị – xã hội ở trung ương, cấp tỉnh, cấp huyện. Công chức thực thi nhiệm vụ, quyền hạn mang tính quyền lực nhà nước và được hưởng lương từ ngân sách nhà nước.
- Viên chức: Là công dân Việt Nam được tuyển dụng theo vị trí việc làm, làm việc tại đơn vị sự nghiệp công lập (như trường học, bệnh viện, viện nghiên cứu…) theo chế độ hợp đồng làm việc và hưởng lương từ quỹ lương của đơn vị.
Như vậy, nếu mục tiêu của bạn là làm việc trong các cơ quan hành chính nhà nước như UBND các cấp, các Sở, Ban, Ngành, các Bộ… thì đối tượng bạn hướng đến chính là “công chức”.
Ưu và nhược điểm khi làm việc trong cơ quan nhà nước
Để có lựa chọn đúng đắn, bạn cần nhìn nhận khách quan về môi trường này:
- Ưu điểm:
- Ổn định: Đây là yếu tố hấp dẫn nhất. Công việc ít bị ảnh hưởng bởi biến động kinh tế thị trường.
- Chế độ đãi ngộ tốt: Lương, thưởng, bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, chế độ nghỉ hưu được đảm bảo theo quy định của pháp luật.
- Cơ hội đóng góp cho xã hội: Trực tiếp tham gia vào việc quản lý, vận hành và xây dựng đất nước.
- Môi trường học hỏi: Có cơ hội được đào tạo, bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn, lý luận chính trị.
- Nhược điểm:
- Mức lương khởi điểm không cao: So với một số ngành “hot” trong khu vực tư nhân, lương công chức có thể không cạnh tranh bằng ở giai đoạn đầu.
- Tính cạnh tranh cao: Tỷ lệ chọi trong các kỳ thi tuyển công chức luôn rất cao.
- Môi trường có tính quy tắc, khuôn khổ: Đòi hỏi sự tuân thủ nghiêm ngặt các quy định, quy trình.
Top Các Ngành Học “Sáng Giá” Để Thi Tuyển Công Chức
Vậy, muốn làm công chức nhà nước học ngành gì? Câu trả lời không chỉ có một đáp án duy nhất. Tùy thuộc vào vị trí và cơ quan bạn muốn ứng tuyển, các ngành học phù hợp sẽ khác nhau. Dưới đây là các nhóm ngành có cơ hội cao nhất.
1. Nhóm ngành Luật – Nền tảng vững chắc
Đây là nhóm ngành được xem là “kinh điển” và luôn có nhu cầu tuyển dụng cao trong các cơ quan nhà nước. Kiến thức về pháp luật là nền tảng cốt lõi để vận hành bộ máy hành chính.
- Các chuyên ngành tiêu biểu: Luật Hành chính, Luật Hiến pháp, Luật Kinh tế, Luật Dân sự, Luật Quốc tế.
- Kiến thức trang bị: Sinh viên được đào tạo sâu về hệ thống pháp luật, kỹ năng phân tích, diễn giải và áp dụng pháp luật vào thực tiễn.
- Vị trí có thể đảm nhận: Chuyên viên pháp chế tại các Sở, Ban, Ngành; cán bộ tư pháp – hộ tịch cấp xã, huyện; thanh tra viên; chấp hành viên; công tác tại Tòa án, Viện kiểm sát…
- Trường đào tạo uy tín: Đại học Luật Hà Nội, Đại học Luật TP.HCM, Khoa Luật – Đại học Quốc gia Hà Nội…
2. Nhóm ngành Quản lý công, Hành chính công – Lựa chọn “đo ni đóng giày”
Nếu bạn xác định mục tiêu làm công chức từ sớm, đây là nhóm ngành phù hợp nhất. Chương trình học được thiết kế chuyên biệt để phục vụ cho công tác trong bộ máy nhà nước.
- Các chuyên ngành tiêu biểu: Hành chính công, Quản lý công, Quản lý nhà nước, Chính sách công.
- Kiến thức trang bị: Cung cấp kiến thức toàn diện về quản lý hành chính, hoạch định và phân tích chính sách, quản lý nhân sự, quản lý tài chính công…
- Vị trí có thể đảm nhận: Chuyên viên hành chính – tổng hợp tại UBND các cấp, văn phòng các cơ quan; chuyên viên tham mưu, xây dựng chính sách… Đây là nhóm ngành có đầu ra gần như tương thích hoàn toàn với các vị trí tuyển dụng công chức khối hành chính.
- Trường đào tạo uy tín: Học viện Hành chính Quốc gia, Đại học Nội vụ Hà Nội (nay là một phần của Học viện Hành chính Quốc gia), các trường đại học có khoa Khoa học Quản lý.
3. Nhóm ngành Kinh tế, Tài chính, Kế toán – Cơ hội rộng mở
Nền kinh tế phát triển đòi hỏi bộ máy nhà nước phải có những chuyên gia giỏi về kinh tế để quản lý và điều hành. Do đó, cơ hội cho sinh viên khối ngành này là vô cùng lớn.
- Các chuyên ngành tiêu biểu: Kế toán, Kiểm toán, Tài chính – Ngân hàng, Kinh tế phát triển, Quản trị kinh doanh, Thuế.
- Kiến thức trang bị: Cung cấp kỹ năng quản lý tài chính, phân tích số liệu, lập ngân sách, kiểm tra, giám sát hoạt động kinh tế.
- Vị trí có thể đảm nhận: Cán bộ Thuế, Kho bạc Nhà nước, Hải quan; chuyên viên tại Sở Kế hoạch và Đầu tư, Sở Tài chính; kế toán viên trong các cơ quan, đơn vị…
- Trường đào tạo uy tín: Đại học Kinh tế Quốc dân, Học viện Tài chính, Học viện Ngân hàng, Đại học Ngoại thương, Đại học Kinh tế TP.HCM.
4. Nhóm ngành Khoa học Xã hội và Nhân văn
Nhiều người lầm tưởng nhóm ngành này khó xin việc nhà nước, nhưng thực tế hoàn toàn ngược lại. Các cơ quan nhà nước luôn cần nhân lực cho các công tác về văn hóa, xã hội, truyền thông, lưu trữ.
- Các chuyên ngành tiêu biểu: Lưu trữ học, Quản trị văn phòng, Báo chí, Quan hệ công chúng, Xã hội học, Lịch sử, Quản lý văn hóa.
- Kiến thức trang bị: Kỹ năng nghiên cứu xã hội, quản lý thông tin, tổ chức sự kiện, truyền thông chính sách, lưu trữ tài liệu…
- Vị trí có thể đảm nhận: Chuyên viên văn thư – lưu trữ; cán bộ tại Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch; chuyên viên truyền thông tại các cơ quan; cán bộ nghiên cứu tại các viện khoa học xã hội.
- Trường đào tạo uy tín: Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn (ĐHQG Hà Nội và ĐHQG TP.HCM), Học viện Báo chí và Tuyên truyền.
5. Các nhóm ngành đặc thù khác
Bên cạnh các nhóm ngành phổ biến trên, nhiều cơ quan chuyên ngành cũng có nhu cầu tuyển dụng công chức từ các ngành học đặc thù, ví dụ:
- Ngành Xây dựng, Kiến trúc, Quản lý đất đai: Làm việc tại Sở Xây dựng, Sở Tài nguyên và Môi trường, phòng Quản lý đô thị…
- Ngành Nông – Lâm – Ngư nghiệp: Làm việc tại Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn.
- Ngành Công nghệ thông tin: Vị trí chuyên viên IT, quản trị mạng, an ninh mạng tại hầu hết các cơ quan trong bối cảnh chuyển đổi số mạnh mẽ.
- Ngành Ngoại ngữ: Đặc biệt là tiếng Anh, luôn cần thiết cho các vị trí tại Sở Ngoại vụ hoặc các cơ quan có yếu tố hợp tác quốc tế.
Điều Kiện Và Quy Trình Thi Tuyển Công Chức Mới Nhất
Chọn đúng ngành học là điều kiện cần, nhưng để trúng tuyển, bạn phải đáp ứng điều kiện đủ và vượt qua kỳ thi cạnh tranh.
Điều kiện chung để dự thi công chức
Theo Nghị định 138/2020/NĐ-CP của Chính phủ, các điều kiện cơ bản bao gồm:
- Có một quốc tịch là quốc tịch Việt Nam.
- Đủ 18 tuổi trở lên.
- Có đơn đăng ký dự tuyển và lý lịch rõ ràng.
- Có văn bằng, chứng chỉ phù hợp với vị trí việc làm cần tuyển.
- Có phẩm chất chính trị, đạo đức tốt.
- Đủ sức khoẻ để thực hiện nhiệm vụ.
Lưu ý: Mỗi đợt tuyển dụng sẽ có yêu cầu cụ thể về chuyên ngành đào tạo cho từng vị trí. Bạn cần theo dõi kỹ thông báo tuyển dụng trên website của cơ quan đó.
Quy trình thi tuyển gồm những vòng nào?
Kỳ thi tuyển công chức thường diễn ra qua 2 vòng:
-
Vòng 1: Thi kiểm tra kiến thức, năng lực chung
- Môn 1: Kiến thức chung (60 câu, 60 phút) về hệ thống chính trị, tổ chức bộ máy, quản lý hành chính nhà nước.
- Môn 2: Ngoại ngữ (30 câu, 30 phút), thường là tiếng Anh. Bạn sẽ được miễn thi nếu có bằng tốt nghiệp chuyên ngành ngoại ngữ, hoặc có chứng chỉ quốc tế tương đương.
- Môn 3: Tin học (30 câu, 30 phút). Bạn cũng được miễn thi nếu có bằng tốt nghiệp từ trung cấp trở lên chuyên ngành CNTT, tin học.
- Hình thức thi: Trắc nghiệm trên máy vi tính. Bạn phải trả lời đúng từ 50% số câu hỏi trở lên ở mỗi môn mới được thi tiếp vòng 2.
-
Vòng 2: Thi môn nghiệp vụ chuyên ngành
- Nội dung: Kiểm tra kiến thức về chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật về ngành, lĩnh vực tuyển dụng.
- Hình thức: Phỏng vấn hoặc thi viết (180 phút).
- Thang điểm: 100. Người trúng tuyển là người có kết quả thi vòng 2 cộng với điểm ưu tiên (nếu có) cao hơn, lấy theo thứ tự từ cao xuống thấp trong chỉ tiêu tuyển dụng.
Lời Khuyên Từ Chuyên Gia Hướng Nghiệp Dtec
Với kinh nghiệm tư vấn cho hàng ngàn học sinh, sinh viên, Dtec muốn gửi đến bạn một vài lời khuyên quý giá.
Không chỉ là tấm bằng – Kỹ năng mềm quyết định thành công
Bằng cấp đúng chuyên ngành là “vé vào cổng”, nhưng để tiến xa trong môi trường công vụ, bạn cần trau dồi các kỹ năng mềm quan trọng:
- Kỹ năng giao tiếp và ứng xử: Giao tiếp khéo léo với đồng nghiệp, cấp trên và người dân.
- Kỹ năng soạn thảo văn bản: Đây là kỹ năng cơ bản và bắt buộc.
- Kỹ năng làm việc nhóm và độc lập.
- Tư duy phản biện và giải quyết vấn đề.
- Thành thạo tin học văn phòng (Word, Excel, PowerPoint).
Chủ động tìm hiểu thông tin tuyển dụng
Đừng chờ đến khi tốt nghiệp mới tìm hiểu. Ngay từ khi còn ngồi trên ghế nhà trường, bạn hãy:
- Thường xuyên truy cập Cổng thông tin điện tử của Chính phủ, website của Bộ Nội vụ, và website của các Bộ, ngành, địa phương bạn quan tâm.
- Tham gia các nhóm, diễn đàn về ôn thi công chức để học hỏi kinh nghiệm từ người đi trước.
- Tìm kiếm các cơ hội thực tập tại các cơ quan nhà nước (nếu có) để làm quen với môi trường.
Kết luận
Con đường trở thành công chức đòi hỏi sự chuẩn bị kỹ lưỡng và một chiến lược rõ ràng ngay từ khâu chọn ngành học. Việc trả lời câu hỏi “muốn làm công chức nhà nước học ngành gì” không chỉ đơn thuần là liệt kê các ngành, mà còn là quá trình bạn tự đánh giá năng lực, sở thích của bản thân để đối chiếu với yêu cầu của từng vị trí cụ thể.
Các nhóm ngành như Luật, Hành chính công, Kinh tế, Khoa học Xã hội đều mở ra những cơ hội quý báu. Tuy nhiên, chìa khóa thành công không chỉ nằm ở tấm bằng đại học, mà còn ở sự nỗ lực không ngừng trau dồi kiến thức chuyên môn, rèn luyện kỹ năng mềm và có một kế hoạch ôn thi bài bản, nghiêm túc.
Dtec tin rằng với những thông tin chi tiết trên, bạn đã có một cái nhìn rõ ràng hơn cho định hướng của mình. Chúc bạn có một lựa chọn sáng suốt và thành công trên con đường đã chọn!
Để được tư vấn sâu hơn 1-1 về lộ trình học tập, phát triển sự nghiệp và chiến lược ôn thi công chức hiệu quả, đừng ngần ngại liên hệ với đội ngũ chuyên gia của Dtec nhé! Chúng tôi luôn sẵn sàng đồng hành cùng bạn.